Het verhaal van Ahmad en Sayed

Hoe verstrekkend de gevolgen kúnnen zijn van één simpele, spontane vraag lees je in dit verhaal over de Afghaanse vluchteling Sayed. Dit waargebeurde verhaal is één voorbeeld van de betekenis van vriendschappelijk contact tussen vluchtelingen en Nederlanders.

Deze ‘successtory’ is natuurlijk mooi voor deze twee jongens, maar in Nederland verblijven duizenden vluchtelingen zonder uitzicht op een veilig leven. Zij kunnen nergens heen, maar krijgen ook geen toestemming om in Nederland een toekomst op te bouwen. Om deze groep te helpen is het project ‘Cirkel van Integratie‘ ontstaan.

Steun je het doel van het project ‘Cirkel van Integratie’? Sluit je dan aan bij ConnectingFriends, het platform dat als basis dient voor onder andere dit project.

Twee broers uit Afghanistan vinden elkaar na 6 jaar terug in Nederland. Zij zijn als enigen overgebleven van hun familie. De oudste mag blijven, de jongste moet terug naar Afghanistan. Lees hoe fouten van de IND tot een verbijsterende situatie leiden.

In 2010 arriveert Ahmad na een onvoorstelbaar zware en onzekere tocht van maanden in Nederland. Hij is gevlucht uit Afghanistan, via Pakistan, Iran, Turkije, Griekenland en diverse Europese landen. In Amsterdam laat zijn ‘gids’ hem aan zijn lot over. Hij is dan 16 jaar. Hij vertelt aan de IND zijn verhaal en krijgt vrij snel een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd. Op basis van het Verdrag van Dublin heeft hij recht op asiel. Hij wordt in Afghanistan met de dood bedreigd vanwege een eerwraakkwestie met een meisje uit ‘betere’ Pashtun-kringen. Ahmad zelf maakt deel uit van de onderdrukte Hazara-gemeenschap.

Gedocumenteerd en goedgekeurd door de IND

Het verhaal van Ahmad is gedocumenteerd en goedgekeurd door de IND in 2010. Ahmad heeft als 16-jarige jongen het Pasthun-meisje niet vermoord, niet geslagen, niet mishandeld, niet gestalkt, niet beledigd, niet bestolen en niet bedrogen. Nee, Ahmad was verliefd op het meisje en heeft ingestemd met haar voorstel om seks te hebben met elkaar. Het meisje hoopte op deze manier een huwelijk met Ahmad te kunnen afdwingen bij haar ouders.
De gevolgen van deze onbezonnen puberactie hebben Ahmad en het meisje niet doordacht. Het meisje werd na enkele weken uitgehuwelijkt aan een neef. Deze neef stelde al snel vast dat ze geen maagd meer was. Vanaf dat moment meent de Pasthun-familie van de neef – geheel volgens de tradities van het land – wraak te mogen nemen door de dader en zijn directe Hazara-familieleden te vermoorden.

Sayed voelt dat er gevaar dreigt

Ahmad vlucht halsoverkop het land uit. Hij is niet meer in de gelegenheid afscheid te nemen van zijn moeder en zijn broertje Sayed. Hij vertelt de IND dat hij zich ernstig zorgen maakt over zijn jongere broer. Sayed is dan 11 of 12 jaar. Als zijn broertje ouder wordt, zo laat Ahmad in zijn IND-dossier vastleggen, wacht hem hetzelfde lot. Nadat zijn broer is verdwenen uit Afghanistan, begrijpt Sayed niet precies waarom, maar voelt en merkt hij, dat er gevaar dreigt voor hem en zijn moeder.

Sayed duikt onder, eerst bij zijn zus en al snel daarna bij een tante die verder weg woont. Niet voor een paar dagen, maar jarenlang moet hij bij zijn tante blijven en zich verborgen houden. Na drie maanden komt zijn moeder plotseling niet meer langs. Hij vraagt regelmatig naar haar, maar krijgt geen antwoord. Na ongeveer een jaar, hoort hij dat zijn moeder is vermoord door de ‘vijand’ van zijn gevluchte broer Ahmad. Daarna brengt hij nog vier jaren door binnen de muren van het huis van zijn tante. Met enige regelmaat dringen berichten door, dat de Pasthun hem nog steeds zoeken. Zijn puberteit beleeft hij binnenshuis. Hij leert zichzelf lezen en schrijven via de Koran. Zijn oudere neef Mustafa, die als leraar werkt, leert hem Engels.

Op een dag is Mustafa spoorloos verdwenen. Hij komt niet thuis van zijn werk. Buurtbewoners hebben gezien dat hij is meegenomen in een auto. Ze horen niets meer van hem. Sayed’s tante is ervan overtuigd dat ook haar zoon Mustafa nu slachtoffer is geworden van de eerwraak. Sayed is dan 16 jaar. Zijn tante zegt dat hij weg moet, omdat het gevaar niet alleen voor Sayed steeds dreigender wordt, maar ook voor de mensen die hem helpen. Hij begrijpt niet wat precies de reden is, maar gehoorzaamt en vertrekt, noodgedwongen. Zijn tante en oom regelen geld en een smokkelaar. Hij heeft geen idee wat hem te wachten staat als hij ’s avonds in de bergen bij een groep onbekenden wordt achtergelaten.

Hij ziet tientallen mensen verdrinken

Ook Sayed maakt als 16-jarige een zware, gevaarlijke tocht van maanden. Hij ziet veel vrouwen en kinderen sterven van honger, dorst en kou in de bergen tussen Iran en Turkije. Hij ziet tientallen mensen verdrinken, als de gammele boot die hem van Turkije naar Griekenland brengt, omslaat. Een blonde vrouw helpt hem als hij koud en zonder bezittingen behalve zijn natte kleren op het strand weet te komen door zich vast te klampen aan een vluchteling met een reddingsvest.

Zijn tante heeft hem gezegd naar ‘London’ of ‘Holland’ te gaan, omdat hij in één van die veilige landen wellicht zijn broer Ahmad terugvindt. Hij heeft geen idee van topografie, maar blijft vragen en reizen tot hij op een ochtend in Amsterdam uit een bus stapt. Hij vraagt aan iemand op straat: ‘Is this Holland?’.

Zijn asielaanvraag wordt afgewezen

In het voorjaar van 2016 vinden de broers met behulp van een betrokken medewerker van het COA in Ter Apel elkaar terug. Sayed vraagt asiel aan in juni 2016, maar wordt afgewezen. Zijn verhaal wordt afgedaan als ‘summier en onsamenhangend’. Dat heeft twee oorzaken. Ten eerste weet hij niet precies wat in 2010 de daad van zijn broer was, waardoor hij zelf ook met de dood bedreigd wordt. Hij weet slechts, dat zijn broer ‘iets’ met een meisje heeft gedaan. Ten tweede heeft hij zijn tante beloofd – met zijn hand op de Koran – niets te vertellen over wat hij wél weet op dat moment. Zijn tante is bang, dat zijn achtervolgers hem anders overal in de wereld weten te vinden.

In de zomer van 2016 komt de afwijzing bij rechte vast te liggen, omdat niemand in de omgeving van de broers voldoende betrokken en deskundig is om in hoger beroep te gaan. Vanaf dat moment gebeurt er feitelijk niets.

Een toevallige ontmoeting

In mei 2017 leert Sayed twee Nederlanders kennen in de fitnesszaal. Een toevallige ontmoeting, zoals Marian en Jan regelmatig bewust opzoeken en gewend zijn via ConnectingFriends.NET. Toevallige ontmoetingen vormen vaak het begin van een bijzonder verhaal. Marian stapte in de fitnesszaal op Sayed af, zonder dat ze hem ooit had gesproken. Ze vroeg “Kom jij uit Syrië?”. Zijn antwoord, “nee mevrouw, ik kom uit Afghanistan”, bleek het begin van een bijzonder relatie.

Al gauw raken Marian en Jan betrokken bij het leven en de wanhopige situatie van de broers. Sayed blijkt sinds de beslissing van de rechter in 2016 dus illegaal in Nederland te zijn. De DTV (Dienst Terugkeer Vreemdelingen) heeft hem al 5x gevraagd hoe en wanneer hij Nederland gaat verlaten. Dit veroorzaakt bij beide jongens enorm veel stress, hoofdpijn en onzekerheid. Terug naar Afghanistan is geen optie. Daar gaat Sayed een zekere dood tegemoet, omdat eerwraak geen einddatum kent. Maar wat dan?

Omdat Sayed nog geen 18 jaar is, mag hij ‘gewoon’ naar school. Hij krijgt zelfs geld en begeleiding via een jeugdvoogd van het Nidos. Hij beleeft veel plezier aan de lessen op zijn school, de ISK, Internationale Schakel Klas. Hij is zeer gedreven en leert wonderbaarlijk snel de Nederlandse taal. Hij wil graag naar het MBO. Hij zit vol plannen voor een mooie toekomst in Nederland. Hij woont samen met zijn broer. Het leven lijkt normaal, maar er hangt een angstaanjagende dreiging in de lucht. Voor beide jongens leidt dit tot veel stress. Dit uit zich in de vorm van slapeloosheid, hoofdpijn, ruzies, nachtmerries en een verlammende onzekerheid over de toekomst.

Op 1 juli 2017 wordt hij 18 jaar. Kort daarvoor hebben Jan en Marian een indringend gesprek met Ahmad. Hij begrijpt nu pas hoe belangrijk het is, inzage in zijn IND-dossier uit 2010 te geven om de asielaanvraag van zijn broer te kunnen onderbouwen met krachtige argumenten. Tot dat moment heeft hij zijn dossier angstvallig verborgen gehouden, uit schaamte tegenover zijn broer over zijn daad. Nog net op tijd dient Sayed een herhaalde asielaanvraag. Nu dus met nieuwe feiten. Nu pas zijn de details ook voor Sayed duidelijk. Het gevaar is dus eerwraak door de seksuele relatie van zijn broer met het Pasthun-meisje.

Op z’n zachtst gezegd merkwaardig

De IND accepteert zijn verhaal niet. De IND gelooft ook niet, dat hij niet al eerder op de hoogte was. Dat is op z’n zachtst gezegd merkwaardig. Immers, als Sayed wel eerder op de hoogte was geweest, had hij die kennis kunnen gebruiken om al eerder een herhaalde asielaanvraag in te dienen. Hij heeft pas in juni 2017 het vertrouwen gekregen, dat hij in Nederland wél alles kan vertellen zonder gevaar voor zijn leven. Zijn advocaat had hem ook al diverse keren gevraagd naar nieuwe feiten. Die had hij niet, tot juni 2017, toen Ahmad zijn dossier opende.

Ook accepteert de IND niet, dat het dossier van Ahmad nieuwe informatie bevat. Dat is nog veel merkwaardiger. Immers, als de IND of de rechter in juli 2016 kennis hadden gehad van die details, dan zou er geen sprake zijn geweest van ‘summiere en onsamenhangende verklaringen’. Ahmad’s dossier staat namelijk bol van de feiten die gedetailleerd onderbouwen, dat Sayed voor zijn leven heeft te vrezen. Sterker nog, dan had Sayed in 2016 al een verblijfsvergunning kunnen krijgen. Sayed gaat in beroep tegen de beslissing van de IND tot onmiddellijke uitzetting.

Er komt helaas nog altijd geen einde aan de onzekerheid voor Sayed, want zelfs de rechter gaat mee in de onjuiste redenering van de IND: het in de rechtszaak ingebrachte dossier van Ahmad is niet meegenomen in de uitspraak. De IND verklaart tegenover de rechter, namens het Ministerie van Justitie, niet eens te weten wat in het dossier staat en evenmin te weten hoe eerwraak in de Afghaanse cultuur werkt. Ook de rechter is niet op de hoogte van de werking van eerwraak, en weet net zo min wat daarover in het dossier van Ahmad staat. Dit is ontluisterend, vooral omdat het dossier uitdrukkelijk in de rechtszaak is ingebracht.

Wel of niet een nieuw feit

De juridische discussie gaat nu alleen maar over de vraag of de aangedragen feiten wel of niet nieuw zijn sinds zijn eerste asielaanvraag in 2016. Rechter en IND beschouwen de feiten niet als nieuw en besluiten om die reden de aangedragen argumenten voor zijn herhaalde asielaanvraag niet eens in beschouwing te nemen. Daarmee is een juridische punt gezet achter Sayed’s asielaanvraag.

Sayed moet nu terug naar Afghanistan, omdat het cruciale feit van de eerwraak niet in behandeling wordt genomen als argument voor zijn asielaanvraag. Bovendien wordt ‘gezinshereniging’ eenvoudigweg af geserveerd als een ongeldig, irrelevant argument. Dit is bizar voor deze twee jongens die elkaar na 6 jaar hebben teruggevonden en als enigen zijn overgebleven van hun oorspronkelijke gezin in Afghanistan. Hun vader is rond 2001 vermoord door de Taliban. Hun oudste broer is in 2009 spoorloos verdwenen. Hun zus is in 2012 overleden tijdens de bevalling van een tweeling en hun moeder is in 2010 vermoord door de familie van het Pasthun-meisje.

Sayed is nu 18 jaar. Hij is leergierig en talentvol. Ondanks alles wat hij heeft meegemaakt, is hij gedreven om een waardevol mens te zijn voor de Nederlandse samenleving. Door een onjuiste redenering van de IND en de rechter moet hij ons land verlaten.

**************************************

Alsnog een verblijfsvergunning en een toekomst

Naschrift: in maart 2018 heeft Sayed alsnog een verblijfsvergunning gekregen op basis van de discretionaire bevoegdheid van staatssecretaris Mark Harbers; je leest hier meer over op de pagina met publicaties rondom de situatie van Sayed.

September 2018: opleiding gestart

In september 2018 is Sayed gestart met een technische opleiding aan het ROC Mondriaan in Den Haag. Hij is zeer gemotiveerd diploma’s te halen. In juli 2019 ontvangt hij zijn eerste mbo-diploma. Techniek is niet de hoek waar zijn hart ligt.

September 2019: mbo-2 zorg & welzijn

In september 2019 gaat het verder met mbo-2 in de zorg. Op deze manier wordt deze voorheen uitgeprocedeerde asielzoeker al snel waardevol voor onze samenleving. Dit is voor Sayed goed uitgepakt, maar hoe zorgen we dat duizenden andere ‘Sayeds’ ook een toekomst krijgen in ons land?

December 2021: mbo-2 diploma gehaald

In december 2021 is Sayed geslaagd voor zijn mbo-2 in zorg & welzijn. Hij heeft stage gelopen op een basisschool in Den Haag. Een vervolgtraject in het basisonderwijs zou prachtig zijn, als een school hem de kans wil geven zich verder te ontwikkelen.

Voorlopig werkt hij zo veel mogelijk om te sparen voor de dag dat zijn vriendin veilig uit Kabul kan vertrekken om in Nederland bij hem te komen wonen. Momenteel verkeert zij als alleenstaande, jonge vrouw in een levensgevaarlijke situatie, onder de Taliban in Afghanistan. Zij droomt er van om net als Sayed te studeren en als verloskundige in de zorg een toekomst op te bouwen samen met Sayed.

Oktober 2024: het gaat goed met Sayed

In de zomer van 2022 is het gelukt Zahra naar Nederland te laten komen. Sayed en Zahra zijn getrouwd en verwachten hun eerste kind. Sayed heeft twee banen, werkt hard. Zahra beheerst de Nederlandse taal al op een behoorlijk niveau en wil zeker, ook als ze straks moeder is, verder met opleidingen op het gebied van zorg & welzijn.

Heb je een voorstel of een vraag? Bel 06 53 52 16 23 (Marian Stoppelenburg) of 06 53 39 65 70 (Jan van Bon) of met de vaste lijn: 050 364 1005